সারা
বছর লেখাপড়া না করে যখন পরীক্ষায় অংশগ্রহণ করতে যাই তখন কতই না প্রার্থনা করি, আল্লাহ
এবারের মতো ৩৩ পাইয়ে দিন। কিন্তু কেন যে ৩৩ পাশ মার্ক হলো কেউ জানেন। অনেকেই জানেন।
যারা জানেন না তাদের জন্য এই পোস্ট।
উপমহাদেশে
প্রথম মেট্রিকুলেশন পরীক্ষা চালু হয় ১৮৫৮ সালে। প্রথমবার পরীক্ষা বলে
কথা, পাশ নম্বর কত হবে তা নির্ধারণ নিয়ে বোর্ড কর্তৃপক্ষ দ্বিধাদ্বন্দে পড়ে যায়।
এই বিষয়ে জানতে ব্রিটেনে কনসাল্টেশনের জন্য চিঠি লেখা হয়।
তৎকালীন ব্রিটেনে স্থানীয় ছাত্রদের জন্য পাশ নম্বর ছিল ৬৫%।
অর্থাৎ ১০০ নম্বরের পরীক্ষায় পাশ করতে হলে কমপক্ষে ৬৫ নম্বর পেতে হবে। তখনকার সময়ে
ইংরেজরা সমগ্র পৃথিবীজুড়ে শাসন করছে। তাদের মধ্যে একটা প্রচলিত ধারণা ছিল যে, "The people of Subcontinent are half as intellectual and
efficient as compared to the British"
অর্থাৎ "বুদ্ধি ও দক্ষতায় উপমহাদেশের মানুষ ইংরেজদের তুলনায় অর্ধেক।”
ইংরেজরা
চিটির উত্তর দিল পরীক্ষার পাশ নম্বর নির্ধারণ করা হোক ৬৫ এর অর্ধেক বা
৩২.৫।
১৮৫৮ সাল হতে ১৮৬১ সাল পর্যন্ত
উপমহাদেশে পাশ নম্বর ৩২.৫-ই ছিল।
পরবর্তীতে
১৮৬২ সালে তা গননার সুবিধার্থে বৃদ্ধি করে ৩৩ করা হয়। সেই থেকে এই ৩৩ নম্বর-ই চলছে। আজ
পর্যন্ত ফেডারেল পাকিস্তানেও
ছিল,বাংলাদেশেও তাই চলছে। আমাদের পাশ্ববর্তী দেশ ভারতে আইআইটিতে বিষয়ভেদে পাশ নম্বর ৪১ থেকে শুরু করে ৯০ পর্যন্তও হয়ে থাকে। যুক্তরাষ্ট্রে এমআইটিতে বিষয় ভেদে ৩৬ থেকে ৪৫ এমন কি বাংলাদেশেও C.A কিংবা C.M.A- তে বিভিন্ন সময় বিভিন্ন পাশ নম্বর নির্ধারণ করা হয়ে থাকে।
নিচে
কয়েকটি দেশের বিশ্ববিদ্যালয় লেভেলের পরীক্ষায় পাশ নম্বর কত দেওয়া হলো-
নাইজেরিয়া
Percentage |
Grade |
Description |
75–100 |
A |
First class |
70–74.9 |
B |
Second class, Upper Division |
50–69.9 |
C |
Second Class, Lower Division |
45–49 |
D |
Third Class |
40–44 |
E |
Pass Class |
30–45 |
F |
Fail |
তানজানিয়া
Percentage |
Grade |
Description |
80–100 |
A |
Significantly above average |
70–79 |
B |
Above average |
60–69 |
C |
Average |
50–59 |
D |
Pass |
40–49 |
E |
Below average |
35–39 |
S |
Significantly below average |
0–34 |
F |
Fail |
আফগানিস্তান
Grade |
Scale 1 |
|
|
90–100 |
A |
4 |
Excellent |
75–89.99 |
B |
3 |
Very good |
60–74.99 |
C |
2 |
Good |
55–59.99 |
D |
1 |
Acceptable |
0–54.99 |
E |
0 |
Fail |
ভারত
Percentage |
Classification/Division |
75+ |
Distinctive, outstanding |
60+ |
First class |
45 but below 60 |
Second Class |
40 (or 35)+ but below 50 |
Passing Grade |
Below 40 (or 35) |
Fail |
ভারতে আন্তর্জাতিক পদ্ধতিতে নিচের তালিকা অনুসারে গ্রেডিং নির্ধারণ করা হয়-
Percentage |
Grade |
U.S. Grade Equivalent |
Classification/Division |
60–100 |
3.5–4.0 |
A or (O) |
First class, Distinctive, Outstanding |
55–59 |
3.15–3.49 |
B+ |
Second Class |
50–54 |
2.5–3.14 |
B |
Second Class |
43–49 |
2.15–2.49 |
C+ |
Third Division |
35*–42 |
1.5–2.14 |
C |
Failure, Third Division (dependent on university) |
0–34 |
0–1.49 |
F |
Failure |
ইন্দোনেশিয়া
Range |
Grade Letter |
Grade Point |
Description |
99–100 |
A |
4 |
Excellent/Perfect |
97–98 |
AB |
3.5 |
Very good |
95–96 |
B |
3 |
Good |
93–94 |
BC |
2.5 |
Almost good |
91–92 |
C |
2 |
Fair/satisfactory |
89–90 |
D |
1 |
Poor/passed conditionally |
0–88 |
E |
0 |
Fail |
তবে ইন্দোনেশিয়াতে আরো একটি গ্রেডিং সিস্টেম আছে সেটি নিচে দেওয়া হলে
Range |
Grade Letter |
Grade Point |
Description |
95–100 |
A |
4 |
Excellent/very good |
90–94 |
B |
3.0–3.99 |
Good |
80–89 |
C |
2.0–2.99 |
Average |
<79<79 td="">79> | D |
1.0–1.99 |
Poor/passed conditionally |
<74<74 td="">74> | E |
0–0.99 |
Unsatisfactory |
ইরান
Grade |
U.S. Grade Equivalent |
Honors terminology |
18–20 |
A |
Excellent |
17–17.99 |
B+ |
Very good |
16–16.99 |
B |
Very good |
14–15.99 |
C+ |
Good |
12–13.99 |
C |
Good |
10–11.99 |
D |
Satisfactory |
0–9.99 |
F |
Fail |
ইসরায়েল
Percentage |
Grade |
Description |
95–100 |
10 |
מצוין (excellent) |
85–94 |
9 |
טוב מאוד (very good) |
75–84 |
8 |
טוב (good) |
65–74 |
7 |
כמעט טוב (almost good) |
60–65 |
6 |
מספיק (adequate) |
50–60 |
5 |
מספיק בקושי (barely adequate) |
<48 <4<48 td="">48> | <4 td="">
4> | בלתי מספיק/נכשל (inadequate/fail) |
জাপান
Scale |
Letter Grade |
90–100 |
Excellent (AA or S) |
80–89 |
A |
70–79 |
B |
60–69 |
C |
0–59 |
Fail (E) |
পাকিস্তান
Percentage Marks |
Grade |
Remarks |
85+ |
A+ |
Excellent |
80–85 |
A |
Very good |
75–79 |
B+ |
Good |
69–74 |
B |
Moderate |
65–68 |
C+ |
Fair |
60–65 |
C |
Needs Improvement |
50–59 |
D |
Unsatisfactory |
<49<49 td="">49> | F |
Failed |
ইটালি
Percentage |
Grade |
Description |
100 |
10 |
Outstanding |
90–99 |
9 |
Excellent |
80–89 |
8 |
Very good |
70–79 |
7 |
Good |
60–69 |
6 |
Pass |
50–59 |
5 |
Almost pass |
40–49 |
4 |
Bad |
30–39 |
3 |
Very bad |
20–29 |
2 |
Very, very bad |
0–19 |
1 |
Impossible to assess |
ব্রিটিশ কলম্বিয়া
GPA |
Percentage |
Letter grade |
Description |
4 |
86–100 |
A |
Excellent |
3 |
73–85 |
B |
Very good |
2.5 |
66–72 |
C+ |
Good |
2 |
60–65 |
C |
Satisfactory |
1 |
50–59 |
C− |
Minimally acceptable |
0 |
0–49 |
I or F |
Failure |
Post a Comment
0 Comments